De shikumen van Shanghai zijn bovenop elkaar gebouwde Chinese woningen met nauwe gangetjes, binnenhofjes en vele kleine poorten die vanaf de negentiende eeuw in Shanghai gebouwd werden.
Iedereen die een paar stappen in Shanghai doet, merkt dat het betreft architectuur meer dan welke Chinese stad dan ook het resultaat is van Chinese en westerse invloeden. Uiteraard is er de oude binnenstad of wat er van bewaard gebleven is, maar daarbuiten zie je ook grote delen van Shanghai die door de westerse grootmachten opgebouwd zijn. Denk bijvoorbeeld aan de roemrijke Bund of de Franse Concessie. Zelfs als je op zoek gaat naar de Shanghainese variant van oude hutong-woningen van Beijing, dan kom je uit bij de shikumen, een eigenaardige combinatie van Engelse rijtjeshuizen en Chinese binnenhofjes. Een eeuw geleden leefde het grootste deel van de Chinese inwoners van Shanghai in deze volgebouwde wijken met hun massieve stenen poorten. Tegenwoordig zijn ze nog steeds in de wijken Xintiandi en Tianzifang te bezichtigen.
Xintiandi
Van de zo typerende shikumen zijn die in Xintiandi verreweg de bekendste. Het is een volledig nieuw gebouwde wijk in oude stijl, waarbij tijdens de restauratie rekening gehouden is met het idee de gebouwen te voorzien van moderne restaurants, bars, boekenwinkels en boetiekjes. De opeengestapelde huizen, met hun hoge, stevige stenen muren en vele poorten, nauwe gangetjes en binnenhofjes, zien er dus uit zoals een eeuw geleden maar doen dienst als een modern uitgaansgebied. Xintiandi is erg populair bij zowel de koopkrachtige inwoners van Shanghai als bij buitenlandse toeristen en expats. De prijzen zijn naar Chinese begrippen dan ook aan de hoge kant.
Xintiandi is vooral geschikt voor wie overdag even op het terras wil zitten of zich ’s avonds wil vermaken in een van de meest drukbezochte en levendige uitgaansgebieden van Shanghai. Voor wie er ook graag iets cultureels bij doet, is in Xintiandi een klein museum te vinden waar in 1921 het eerste congres van de Communistische Partij van China gehouden werd.
Tianzifang
Op loopafstand van Xintiandi vind je de shikumen van Tianzifang. In tegenstelling tot het nieuwe en gerestaureerde Xintiandi, verkeren de shikumen van Tianzifang nog in de originele staat zoals ze aan het begin van de vorige eeuw gebouwd werden. Tot voor kort was het zelfs nog een normale maar verarmde woonwijk. Toen deze op het punt stond gesloopt te worden, werd het overgenomen door kunstenaars die de wijk graag wilden behouden. Vandaag de dag kun je in Tianzifang dan ook veel schilders, schrijvers, kledingontwerpers en muzikanten vinden. Daarnaast zijn er tentoonstellingen, gezellige restaurants en koffiehuizen. Tevens wonen in veel van de huizen in tegenstelling tot die in Xintiandi nog gewoon Chinese families, dus kijk niet raar op dat je om sommige ateliers te bereiken heel wat scooters, fietsen en wasgoed zult moeten passeren.
Tianzifang is in tegenstelling tot Xintiandi meer geschikt voor hen die een minder steriele en meer authentieke versie van de shikumen willen zien. Het is minder groot, minder schoon en minder toeristisch, maar zeker niet minder charmant.
Geschiedenis van de Shikumen
Shikumen zijn eigenaardige huizen, en om hun eigenaardigheid te verklaren moeten we anderhalve eeuw terug de geschiedenis in. Halverwege de negentiende eeuw was Shanghai net in handen gevallen van de westerse mogendheden die zich elk een grote lap grond hadden toegeëigend, terwijl het Chinese keizerrijk op leven na dood was en de gewone bevolking steeds meer leed onder Chinese legers en roversbenden die stad en land onveilig maakten. Om zich hiertegen te beschermen, begon men in Shanghai rond deze tijd met de bouw van de shikumen. Gebaseerd op de stevige stenen huizen die de Fransen en Engelsen hadden laten bouwen, bleven de shikumen de traditionele Chinese binnenhoven behouden, terwijl de buitenkant met hoge, sterke muren bandieten en ander onguur volk buiten hield. Tot het begin van de twintigste eeuw was dit type huis de standaard woning voor veel Chinezen in Shanghai, totdat de stad uiteindelijk veranderde in de moderne metropool die het vandaag de dag is. Met Xintiandi en Tianzifang zijn dus enkele stukjes van het oude straatbeeld alsnog te bezichtigen.
Bereikbaarheid
Zowel Xintiandi als Tianzifang zijn vrij eenvoudig te bereiken. Xintiandi heeft een eigen metrostation op lijn 10. Neem uitgang 1 en je kunt zo de nauwe steegjes inlopen. Eventueel kun je ook station South Huangpi Road op lijn 1 kiezen. Neem dan uitgang 2, sla rechtsaf en na één blok kom je dan bij Xintiandi. Wat betreft Tianzifang, dit is te aflopen vanaf Xintiandi, maar besluit je enkel Tianzifang te bezoeken dan kun je ook naar station Dapuqiao op lijn 9 gaan. Neem uitgang 1, verlaat het winkelcomplex en aan de overkant van de straat begint Tianzifang.
Praktische informatie
- Chinese namen:> 新天地 / Xīntiāndì en 田子坊 / Tiánzǐfāng
- Openingstijden: niet van toepassing
- Toegangsprijs: niet van toepassing
- Nabije attracties: France Concessie, winkelstraten
- Tijdsbestek: twee tot drie uur
